کت فری سایز یا اورسایز از جمله مدلهای است که در سالهای اخیر بهویژه در حوزهی مد و پوشاک زنانه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. شاخصهی اصلی این کتها، افتادگی سرشانه است؛ به این معنا که خط سرشانه پایینتر از محل طبیعی قرار میگیرد و همین ویژگی باعث ایجاد ظاهری آزاد، راحت و غیررسمی میشود. این آزادی در طراحی موجب میگردد که کت در چندین سایز مختلف قابل استفاده باشد و محدودیتهای رایج در لباسهای کلاسیک و رسمی را نداشته باشد.
ساختار و ویژگیهای الگو
در این الگو، پنس سرشانه حذف میشود. نخست باید سرشانه کامل و کارور پشت بهدقت کنترل گردد، سپس حلقهی جدید روی بالاتنهی پشت طراحی شود. پس از آن عرض سرشانه اندازهگیری شده و در بخش جلو یک سانتیمتر از آن کاسته میشود. پس از بررسی کارور جلو، حلقهی جدید نیز روی این قسمت رسم خواهد شد. حذف پنس سرشانه باعث میشود که لباس حالت آزاد و راحتی پیدا کند و برای طراحی کتهای فری سایز و تیشرتها بسیار مناسب باشد.
نحوه رسم الگوی بالاتنه بدون ساسون سرشانه
اگر لباسی را بدون لحاظ کردن فرم سینه، بخواهیم در الگو ساسون سرشانه را حذف میکنیم برای دوخت مدلهایی مثل، تیشرت لباس خواب و یا لباسهایی که بدون سوتین پوشیده میشوند می توانیم از الگوی زیر استفاده کنیم:
مراحل رسم الگوی بالاتنه را مثل همیشه انجام میدهیم فقط نقطههای ۳۰ ، ۳۲ ، ۳۵ و ٤١ کشیده نمیشوند از نقطه ۳۳ با خط کش خطی مستقیم را به نقطه ۳۱ وصل میکنیم پس از چک کردن سرشانه کامل از نقطه ۳۳ روی خط جدیدی که کشیده،اید عرض سرشانه جلو را نسبت به پهنای سرشانه جدید پشت منهای ۱ سانت محاسبه میکنیم سپس کارور جلو را چک میکنیم و طرح حلقه جدید را که به صورت _._ در تصویر میبینید میکشیم
***این الگو برای پارچههای استرچ نیز قابل استفاده است.
فرمهای مختلف اندام و الگوی فری سایز
این الگو برای بانوانی با اندام متوسط یا کوچک بسیار مناسب است، اما برای خانمهایی با سینههای بزرگ توصیه نمیشود. در چنین مواردی بهتر است از الگوی دارای پنس سرشانه استفاده شود و آن را با ساسونهایی که کمتر نمایان هستند، مانند ساسون روی سینه، تلفیق کرد. این روش موجب میشود جای سینه بهدرستی مشخص شده و لباس در قسمت جلو بالا کشیده یا کوتاه دیده نشود. در واقع، وجود پنس سرشانه در این حالت تضمین میکند که فرم لباس متناسب با اندام باقی بماند.
طراحی یقه کت فری سایز
در کتهای فری سایز معمولاً از یقههای مسطح استفاده میشود. یقه مسطح به یقهای گفته میشود که بدون پایه و ایستایی عمودی طراحی شده و روی سطح بالاتنه قرار میگیرد. این نوع یقهها به دلیل سادگی، راحتی و هماهنگی با فرم آزاد لباس، انتخابی مناسب برای کتهای اورسایز هستند.
انواع یقههای مسطح و ویژگیهای آنها
- یقه گرد:
- سادهترین و پرکاربردترین نوع یقه مسطح.
- فرم دایرهای یا بیضی دارد و بهطور کامل دور گردن را میپوشاند.
- برای کتهای روزمره و مانتوهای راحتی بسیار مناسب است.
- جلوهای کلاسیک و مینیمال ایجاد میکند و بهراحتی با زیورآلات یا شال ترکیب میشود.
- یقه هفت:
- خط یقه به شکل V طراحی میشود و باعث کشیدهتر دیده شدن گردن و بالاتنه میگردد.
- برای اندامهای با بالاتنه بزرگ یا کوتاه بسیار مناسب است زیرا فرم بدن را متعادلتر نشان میدهد.
- در کتهای فری سایز، یقه هفت ظاهری مدرن و شیک ایجاد میکند.
- یقه قایقی :
- خط یقه تقریباً صاف و افقی است و از یک شانه تا شانهی دیگر امتداد دارد.
- باعث پهنتر دیده شدن سرشانهها میشود و برای اندامهای با شانههای باریک توصیه میگردد.
- جلوهای ظریف و زنانه دارد و در کتهای اورسایز، حس لطافت و سبکی ایجاد میکند.
- یقه گلابی :
- ترکیبی از فرم گرد و کشیده است که در قسمت جلو حالت بیضی یا گلابی دارد.
- ظاهری خاص و متفاوت ایجاد میکند و کمتر در کتهای کلاسیک دیده میشود.
- برای طراحیهای مدرن و کتهای فری سایز که به دنبال تمایز هستند، انتخابی جذاب است.
- یقه دلبری :
- خط یقه شبیه قلب یا منحنی نرم طراحی میشود.
- جلوهای رمانتیک و زنانه دارد و بیشتر در لباسهای شب یا مانتوهای مجلسی استفاده میشود.
- در کتهای فری سایز، یقه دلبری میتواند ترکیبی از راحتی و زیبایی ظاهری ایجاد کند.
- یقه خشت:
- خط یقه به شکل مربع یا مستطیل طراحی میشود.
- ظاهری هندسی و رسمیتر نسبت به سایر یقههای مسطح دارد.
- برای کتهای فری سایز، یقه خشت جلوهای مدرن و ساختارمند ایجاد میکند.
- یقه خشت گرد:
- ترکیبی از یقه خشت و یقه گرد است؛ یعنی گوشههای یقه خشت با انحنای نرم گرد شدهاند.
- ظاهری متعادل میان رسمی و غیررسمی دارد.
- برای کتهای فری سایز انتخابی مناسب است زیرا هم راحتی یقه گرد را دارد و هم ساختار یقه خشت را حفظ میکند.
نکته تکمیلی در طراحی یقه کت فری سایز
این کت دارای رویهمگرد است اما دکمه و جا دکمه در آن حذف شده است. بنابراین در امتداد خط مرکزی جلو، دو سانتیمتر بهعنوان رویهمگرد اضافه میشود تا فرم کت حفظ گردد. این ویژگی باعث میشود کت ظاهری سادهتر و آزادتر داشته باشد و با سبک اورسایز هماهنگتر شود.
انتخاب پارچه و روند مد برای کت فری سایز
پارچهی ژاکارد یکی از پارچههای لوکس و پرطرفدار در صنعت مد و پوشاک است که بهویژه برای دوخت کتهای فری سایز و مانتوهای اورسایز بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. این پارچه به دلیل بافت خاص و طرحهای برجستهای که در تار و پود آن ایجاد میشود، جلوهای فاخر و متفاوت دارد و همین ویژگی باعث شده است که در سالهای اخیر بهعنوان یکی از ترندهای اصلی در طراحی لباسهای زنانه، بهویژه در ایام نوروز، شناخته شود. بسیاری از افراد در این فصل به دنبال کتهایی با پارچه ژاکارد هستند تا استایلی شیک و متمایز داشته باشند.
ویژگیهای خاص پارچه ژاکارد
- بافت برجسته و طرحدار: ژاکارد با دستگاههای بافندگی مخصوص تولید میشود و طرح آن بخشی از بافت پارچه است، نه چاپ یا گلدوزی سطحی. این موضوع باعث میشود طرحها ماندگاری بیشتری داشته باشند و به مرور زمان از بین نروند.
- تنوع طرح و رنگ: ژاکارد در طرحهای کلاسیک، مدرن، گلدار، هندسی و حتی مینیمال تولید میشود. همین تنوع باعث میشود طراحان بتوانند آن را برای کتهای رسمی، مانتوهای فری سایز و حتی لباسهای شب به کار گیرند.
- استحکام و دوام: به دلیل تراکم بالای تار و پود، ژاکارد نسبت به بسیاری از پارچههای دیگر مقاومتر است. با این حال، برخی نمونهها به دلیل نمایان بودن نخ بافت از پشت، حساستر بوده و عمر کوتاهتری دارند.
- وزن و ضخامت متنوع: ژاکارد در وزنهای مختلف تولید میشود؛ از نمونههای سبک برای مانتوهای تابستانی گرفته تا نمونههای ضخیمتر برای کتهای زمستانی. این ویژگی باعث انعطافپذیری در کاربرد آن میشود.
- جلوهی لوکس و رسمی: به دلیل بافت برجسته و درخشندگی خاص، ژاکارد اغلب برای لباسهای مجلسی و کتهای شب انتخاب میشود. همین جلوهی فاخر، آن را به گزینهای محبوب برای ایام نوروز و مناسبتهای خاص تبدیل کرده است.
نکات فنی در استفاده از ژاکارد
- اتو رفت: بسیاری از پارچههای ژاکارد دچار اتو رفت هستند؛ یعنی پس از اتوکشی، جای اتو روی پارچه باقی میماند. بنابراین پیش از برش باید پارچه بهطور کامل اتو شود تا این مشکل برطرف گردد.
- لاییکشی و تقویت: به دلیل حساسیت برخی نمونهها، بهتر است کل سطح کار با حریر یا لایی پرشین پوشانده شود. این کار علاوه بر افزایش دوام، مانع از ساییدگی و نمایان شدن نخهای پشت پارچه خواهد شد.
- دوخت و برش: به دلیل تراکم بالای بافت، برش ژاکارد نیازمند دقت بیشتری است. همچنین دوخت آن باید با نخهای مقاوم انجام شود تا استحکام لباس حفظ گردد.
- نگهداری و شستوشو: ژاکارد معمولاً نیازمند مراقبت ویژه است. شستوشوی دستی یا خشکشویی توصیه میشود تا بافت و طرح پارچه آسیب نبیند.
امروزه ژاکارد نهتنها در کتهای فری سایز و مانتوهای اورسایز، بلکه در طراحی لباسهای شب، دامنهای رسمی، کیفهای دستی و حتی کفشهای مدرن نیز به کار میرود. همین گستردگی کاربرد نشان میدهد که ژاکارد از یک پارچهی صرفاً کلاسیک به یک عنصر مدرن و چندمنظوره در صنعت مد تبدیل شده است.
جزئیات دوخت و تکمیل کار
- جیب کیسهای در این کت بهصورت نمایان روی لباس دوخته میشود. تفاوت آن با جیب فیلتاب در این است که جیب فیلتاب داخل لباس قرار میگیرد و در دوره ضخیمدوزی آموزش داده میشود، در حالی که جیبهای روی لباس در دوره نازکدوزی آموزش داده میشوند.
- بسیاری از پارچههای ژاکارد دچار اتو رفت هستند؛ بنابراین پیش از برش باید اتو شوند تا این مشکل برطرف گردد. همچنین برخی از ژاکاردها به دلیل نمایان بودن نخ بافت از پشت، عمر کوتاهتری دارند. برای افزایش دوام، بهتر است کل سطح کار با حریر یا لایی پرشین پوشانده شود.
- دوخت این مانتو نسبت به سایر مدلها سادهتر است؛ زیرا سرشانه افتاده و اتصال آستین آسانتر انجام میشود. در این مدل از آستین شمشیری استفاده شده و آزادی لباس ابتدا ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر در الگوی بالاتنه در نظر گرفته میشود. سپس با تبدیل به الگوی فری سایز، ۱۲ سانتیمتر دیگر اضافه میگردد؛ در مجموع حداقل ۲۴ سانتیمتر آزادی ایجاد میشود. ساسونهای خط کمر نیز دوخته نمیشوند تا لباس آزادتر جلوه کند.
طراحی آستین و حلقه
با حذف پنس سرشانه، حلقهی آستین بزرگتر از حالت معمول خواهد بود و آستین نسبت به الگوی دارای پنس، آزادتر و گشادتر طراحی میشود. این ویژگی کاملاً مناسب لباسهای آزاد است و برای لباسهای جذب یا رسمی توصیه نمیشود. در الگوی بدون پنس سرشانه نیازی به کنترل خط کمر و باسن وجود ندارد؛ زیرا آزادی لباس بهطور طبیعی تأمین میشود.
فرم کلی لباس
بسیاری از لباسهای فری سایز روی میز به شکل مستطیل دیده میشوند، در حالی که لباسهای دارای پنس سرشانه فرم بدن (سینه، کمر و باسن) را نشان میدهند. در کتهای فری سایز نیازی نیست اندام بهطور کامل دیده شود و همین ویژگی باعث راحتی و آزادی بیشتر میگردد.
میزان افتادگی سرشانه
افتادگی سرشانه در این مدل کاملاً دلخواه است. افتادگی دو تا سه سانتیمتر تأثیر چندانی بر مدل ندارد، اما برای ایجاد فرم اورسایز بهتر است آستین کت بین ۷ تا ۱۵ سانتیمتر پایینتر از سرشانه قرار گیرد. در طراحی الگو نیز باید خطوط با انحنا رسم شوند و از کشیدن خطوط کاملاً صاف پرهیز گردد. کلگی آستین و بخشی که برای آستین باقی میماند نباید شبیه یک مستطیل صاف باشد، بلکه باید با انحنای طبیعی طراحی شود تا فرم لباس زیباتر و حرفهایتر جلوه کند.
