در این مقاله، به‌صورت گام‌به‌گام با فرآیند سایزبندی حرفه‌ای با نرم افزار جمینی آشنا می‌شویم، از ساخت جدول سایز و تعریف قوانین گرِید گرفته تا سفارشی‌سازی سایزها برای بازار ایران. در دنیای امروز که سرعت، دقت و تطبیق‌پذیری در تولید پوشاک حرف اول را می‌زند، سایزبندی حرفه‌ای به‌عنوان یکی از ارکان اصلی الگوسازی دیجیتال شناخته می‌شود. نرم‌افزارهای CAD مانند Gemini CAD با فراهم‌سازی ابزارهای دقیق برای ساخت جدول سایز، تعریف قوانین گرِید و اعمال تغییرات خودکار، مسیر طراحی تا تولید را به‌طرز چشمگیری بهینه می‌کنند.
اگر به دنبال آن هستید که الگوهای خود را با سرعت بیشتر، دقت بالاتر و تطبیق‌پذیری بهتر برای سایزهای مختلف آماده کنید، این مقاله نقطه شروعی قدرتمند برای شما خواهد بود.
مبانی سایزبندی در الگوسازی دیجیتال
سایزبندی یا grading فرآیندی است که طی آن یک الگوی پایه به سایزهای مختلف تبدیل می‌شود، بدون آن‌که تناسب فرم یا عملکرد لباس از بین برود. در الگوسازی سنتی، این کار به‌صورت دستی و با استفاده از جدول‌های سایز انجام می‌شد—فرآیندی زمان‌بر، مستعد خطا و وابسته به تجربه شخصی الگوساز. اما در الگوسازی دیجیتال، نرم‌افزارهایی مانند جمینی این فرآیند را با دقت بالا، سرعت بیشتر و قابلیت کنترل کامل ممکن کرده‌اند.
اصطلاحات کلیدی در سایزبندی دیجیتال
- Base Size (سایز پایه): سایزی که الگوی اولیه بر اساس آن طراحی شده و سایر سایزها نسبت به آن تغییر می‌کنند.
- Grading Points (نقاط گرِید): نقاط کلیدی روی الگو که تغییرات سایز روی آن‌ها اعمال می‌شود (مثل سرشانه، کمر، باسن).
- Size Table (جدول سایز): مجموعه‌ای از اندازه‌ها برای هر سایز که در نرم‌افزار تعریف می‌شود.
- Rule Table (جدول قوانین): مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها برای تغییر هر نقطه در محور X و Y نسبت به سایز پایه.
مزایای سایزبندی دیجیتال با Gemini CAD
سایزبندی دیجیتال در نرم‌افزارهایی مثل جمینی فقط به وارد کردن اعداد در جدول سایز محدود نمی‌شود، بلکه یک فرآیند مهندسی‌شده است که می‌تواند کیفیت تولید، سرعت طراحی، و حتی میزان ضایعات پارچه را تحت تأثیر قرار دهد.
مزایای سایزبندی دیجیتال با جمینی عبارتند از:
- کاهش خطاهای انسانی در تغییر سایز
- امکان اعمال تغییرات هم‌زمان روی چند الگو
- قابلیت ذخیره و استفاده مجدد از قوانین سایزبندی
- تطبیق‌پذیری بالا برای بازارهای مختلف و اندام‌های متنوع
نکات پیشرفته در سایزبندی دیجیتال با Gemini CAD
1. سایزبندی متناسب با فرم اندام (Shape-Based Grading)
- به‌جای تغییرات خطی، از الگوریتم‌هایی استفاده می‌شود که فرم اندام را حفظ می‌کنند.
- مناسب برای لباس‌های فیت، لباس زیر، یا لباس‌های ورزشی
- در Gemini می‌توان نقاط گرِید را به‌صورت منحنی تنظیم کرد تا تغییرات طبیعی‌تر باشند.
2. سایزبندی چندمحوری (Multi-Axis Grading)
- تغییرات هم‌زمان در چند جهت (مثلاً قد و عرض)
- کاربردی برای لباس‌های بلند، مانتو، یا لباس‌های کودکان
- امکان تعریف قوانین مستقل برای هر محور در Rule Table
3. سایزبندی با جدول‌های سفارشی (Custom Size Tables)
- ساخت جدول سایز بر اساس داده‌های بازار هدف (مثلاً سایزهای رایج در ایران)
- امکان وارد کردن داده‌ها از فایل‌های Excel یا CSV
- ذخیره‌سازی جدول‌ها برای استفاده در پروژه‌های بعدی
4. کنترل کیفیت سایزبندی با ابزارهای بصری
- جمینی امکان نمایش هم‌زمان چند سایز روی یک الگو را دارد
- بررسی تغییرات در نقاط حساس مثل حلقه آستین، سرشانه، یا فاق
- استفاده از رنگ‌بندی برای تشخیص تغییرات غیرمنطقی
5. سایزبندی برای تولید انبوه با Marker Optimization
- پس از سایزبندی، الگوها وارد مرحله چیدمان (Marker Making) می‌شوند
- سایزبندی دقیق باعث کاهش ضایعات پارچه در چیدمان نهایی
- امکان تعریف سایزهای پرمصرف برای اولویت در چیدمان
6. سایزبندی ترکیبی برای لباس‌های دو سایزه
- مثال: لباس‌هایی با سایز بالا تنه 38 و پایین تنه 40
- Gemini اجازه می‌دهد الگوهای ترکیبی ساخته شوند و سایزهای مختلف در یک محصول اعمال شوند
- کاربردی برای لباس‌های زنانه، بارداری یا یونی‌سایز
ساخت جدول سایزبندی در جمینی
در فرآیند الگوسازی دیجیتال، ساخت جدول سایزبندی (Size Table) یکی از مراحل کلیدی برای آماده‌سازی الگو جهت تولید در سایزهای مختلف است. این جدول به‌عنوان مرجع عددی برای تغییرات سایز عمل می‌کند و شامل اندازه‌های دقیق برای نقاط کلیدی بدن در هر سایز است—مانند دور سینه، دور کمر، دور باسن، قد، و غیره. در نرم‌افزار جمینی، جدول سایز نه‌تنها امکان تعریف اندازه‌های استاندارد یا سفارشی را فراهم می‌کند، بلکه به‌صورت مستقیم با قوانین گرِید (Grading Rules) و الگوی پایه ارتباط برقرار می‌کند تا تغییرات سایز به‌صورت خودکار و دقیق اعمال شوند.
مراحل ساخت جدول سایزبندی در Gemini CAD
1. ورود به محیط Size Table
- از منوی اصلی نرم‌افزار، وارد بخش Size Table Editor شوید.
- می‌توانید جدول جدیدی بسازید یا از جدول‌های قبلی استفاده کنید و آن‌ها را ویرایش نمایید.
2. تعریف سایزهای مورد نظر
- در ستون‌های جدول، سایزهای مورد نظر را وارد کنید (مثلاً 36، 38، 40، 42).
- امکان استفاده از سایزهای عددی یا حروفی (S, M, L, XL) نیز وجود دارد.
3. وارد کردن اندازه‌های بدن برای هر سایز
- برای هر سایز، اندازه‌های مربوط به نقاط کلیدی بدن را وارد کنید:
- دور سینه (Bust)
- دور کمر (Waist)
- دور باسن (Hip)
- قد (Height)
- فاصله سرشانه تا کمر، بلندی آستین، و غیره
- این داده‌ها می‌توانند از منابع استاندارد یا اندازه‌گیری‌های بازار هدف استخراج شوند.
4. تنظیم واحد اندازه‌گیری
- واحد اندازه‌گیری (سانتی‌متر یا اینچ) را مشخص کنید تا نرم‌افزار محاسبات را دقیق انجام دهد.
- توصیه می‌شود برای بازار ایران از سانتی‌متر استفاده شود.
5. ذخیره و نام‌گذاری جدول
- جدول را با نام مشخص ذخیره کنید (مثلاً : “SizeTable_Manto_Iran”).
- این جدول در پروژه‌های بعدی قابل استفاده مجدد خواهد بود.
نکات تکمیلی:
- می‌توانید جدول سایز را از فایل Excel وارد کنید تا سرعت کار بالا برود.
- امکان ساخت چند جدول سایز برای گروه‌های مختلف (زنانه، مردانه، کودکان) وجود دارد.
- جدول سایز باید با Rule Table هماهنگ باشد تا تغییرات گرِید به‌درستی اعمال شوند.
تعریف قوانین سایزبندی (Grading Rules) در Gemini CAD
در سایزبندی دیجیتال، پس از ساخت جدول سایز، باید مشخص کنیم که هر نقطه از الگو در سایزهای مختلف چگونه تغییر کند. این تغییرات از طریق نقاط گرِید (Grading Points) و جدول قوانین (Rule Table) اعمال می‌شوند. هدف این مرحله، حفظ تناسب فرم لباس در سایزهای مختلف و جلوگیری از تغییرات غیرمنطقی در ساختار الگو است.
۱. نحوه تعیین نقاط گرِید (Grading Points) روی الگو
نقاط گرِید نقاطی هستند که تغییرات سایز روی آن‌ها اعمال می‌شود. این نقاط باید با دقت انتخاب شوند تا فرم لباس در سایزهای مختلف حفظ شود.
مراحل:
- در محیط طراحی الگو، روی قطعات مختلف (مثلاً جلو، پشت، آستین) نقاط کلیدی را انتخاب کنید.
- نقاط پیشنهادی شامل:
- سرشانه (Shoulder Point)
- حلقه آستین (Armhole Curve)
- کمر (Waist Point)
- باسن (Hip Point)
- پایین لباس یا قد (Hemline)
- هر نقطه باید به‌صورت دقیق با ابزار Grading Point Tool تعریف شود تا در Rule Table قابل کنترل باشد.
نکته:
- تعداد زیاد نقاط گرِید باعث دقت بیشتر می‌شود، اما باید منطقی و متوازن باشد تا تغییرات طبیعی باقی بمانند.
۲. تنظیم مقادیر تغییر در محور X و Y برای هر سایز
پس از تعیین نقاط گرِید، باید مشخص کنیم که هر نقطه در سایزهای مختلف چقدر در محور افقی (X) و عمودی (Y) جابجا شود.
مراحل:
- وارد بخش Rule Table Editor شوید.
- برای هر نقطه گرِید، مقدار تغییر در محور X و Y را نسبت به سایز پایه وارد کنید.
- مثال: نقطه کمر در سایز 38 نسبت به سایز 36 ممکن است 1.5 سانتی‌متر در محور X (عرض) و 0.2 سانتی‌متر در محور Y (ارتفاع) جابجا شود.
- این مقادیر می‌توانند به‌صورت عددی یا درصدی وارد شوند، بسته به تنظیمات پروژه.
نکته:
- تغییرات در محور X معمولاً برای عرض بدن (سینه، کمر، باسن) استفاده می‌شود.
- تغییرات در محور Y برای قد لباس، بلندی آستین یا موقعیت ساسون‌ها کاربرد دارد.
۳. استفاده از Rule Table برای اعمال تغییرات خودکار
Rule Table جدول مرکزی برای اعمال تغییرات سایز روی الگو است. این جدول به نقاط گرِید متصل می‌شود و تغییرات را بر اساس جدول سایز اعمال می‌کند.
مراحل:
- پس از وارد کردن مقادیر تغییر، Rule Table را به الگوی پایه متصل کنید.
- نرم‌افزار به‌صورت خودکار الگو را برای سایزهای مختلف تولید می‌کند.
- می‌توانید سایزهای مختلف را به‌صورت هم‌زمان مشاهده و بررسی کنید.
قابلیت‌ها:
- ذخیره‌سازی Rule Table برای استفاده در پروژه‌های بعدی
- امکان ویرایش سریع مقادیر بدون نیاز به تغییر دستی الگو
- بررسی بصری تغییرات با ابزار Multi-Size View
نکات تکمیلی برای دقت بیشتر:
- همیشه قبل از اعمال Rule Table، الگوی پایه را بررسی و پاک‌سازی کنید تا نقاط اضافی یا اشتباه وجود نداشته باشد.
- از سایزهای میانی (مثلاً 38 یا 40) به‌عنوان سایز پایه استفاده کنید تا تغییرات متوازن‌تر باشند.
- برای لباس‌های خاص مثل لباس بارداری یا یونی‌سایز، می‌توان Rule Table ترکیبی ساخت.
اعمال سایزبندی روی الگو در Gemini CAD
پس از ساخت جدول سایز و تعریف قوانین گرِید، نوبت به اتصال این اطلاعات به الگوی پایه و بررسی صحت تغییرات در سایزهای مختلف می‌رسد. این مرحله، قلب سایزبندی دیجیتال است و کیفیت خروجی نهایی را تعیین می‌کند.
۱. اتصال جدول سایز و قوانین به الگوی پایه
مراحل:
- الگوی پایه را در محیط طراحی Gemini باز کنید.
- از منوی Grading گزینه Assign Size Table را انتخاب کنید.
- جدول سایز ساخته‌شده را به پروژه اختصاص دهید.
- سپس از گزینه Assign Rule Table استفاده کنید تا قوانین گرِید به نقاط مشخص‌شده روی الگو اعمال شوند.
نکته:
- اطمینان حاصل کنید که نام نقاط گرِید در الگو با نام‌های موجود در Rule Table مطابقت داشته باشند.
- در صورت وجود مغایرت، نرم‌افزار هشدار می‌دهد یا تغییرات را اعمال نمی‌کند.
۲. بررسی صحت تغییرات در سایزهای مختلف
ابزارهای بررسی:
- از قابلیتMulti-Size View استفاده کنید تا الگوهای سایزبندی‌شده را به‌صورت هم‌زمان مشاهده کنید.
- تغییرات در نقاط حساس مانند حلقه آستین، سرشانه، کمر و باسن را بررسی کنید.
- از ابزارOverlay View برای مقایسه سایزها روی یکدیگر استفاده کنید—این ابزار تغییرات را با رنگ‌های متفاوت نمایش می‌دهد.
نکات بررسی:
- فرم کلی لباس باید در تمام سایزها حفظ شود.
- فاصله بین نقاط گرِید باید منطقی و متوازن باشد.
- خطوط منحنی (مثل یقه یا حلقه آستین) نباید در سایزهای بزرگ‌تر دچار شکست یا اعوجاج شوند.
۳. نکات مهم برای جلوگیری از خطاهای رایج
خطاهای رایج و راهکارها:
| خطای رایج | راهکار پیشنهادی |
| جابجایی غیرمنطقی نقاط گرِید | بررسی دقیق Rule Table و اصلاح مقادیر محور X و Y |
| تغییر فرم الگو در سایزهای بزرگ | افزایش تعداد نقاط گرِید در نواحی منحنی و حساس |
| عدم تطابق جدول سایز با Rule Table | استفاده از نام‌گذاری استاندارد و بررسی اتصال صحیح داده‌ها |
| تغییرات ناهمگون در قد لباس | اعمال گرِید در محور Y با دقت و استفاده از سایز پایه متعادل |
| خطا در چیدمان نهایی (Marker) | بررسی سایزهای پرمصرف و تست خروجی قبل از ارسال به تولید |
توصیه نهایی:
قبل از نهایی‌سازی سایزبندی، یک نسخه آزمایشی از الگو را در سایزهای مختلف چاپ یا شبیه‌سازی کنید تا از صحت فرم و تناسب اطمینان حاصل شود. این مرحله به‌ویژه برای لباس‌های فیت یا طراحی‌های خاص ضروری است.
سفارشی‌سازی سایزها برای بازار ایران در Gemini CAD
درفرآیند سایزبندی حرفه‌ای با نرم افزار جمینی در بسیاری از موارد، استفاده از جدول‌های سایز بین‌المللی مانند EU، US یا UK برای تولید پوشاک در ایران منجر به عدم تناسب لباس با اندام مصرف‌کننده می‌شود. تفاوت‌های ژنتیکی، سبک زندگی، و ترجیحات پوششی باعث شده‌اند که برندهای داخلی نیازمند سایزبندی سفارشی باشند. نرم‌افزارجمینی این امکان را فراهم می‌کند تا جدول‌های سایز کاملاً بومی‌سازی‌شده ساخته شوند و در الگوسازی دیجیتال به‌کار گرفته شوند.
بررسی تفاوت سایزهای رایج در ایران با استانداردهای جهانی
| ویژگی اندام | استاندارد جهانی (EU/US) | ویژگی رایج در ایران |
| دور باسن | متناسب با دور سینه | معمولاً بزرگ‌تر از دور سینه |
| قد | میانگین 165–170 سانتی‌متر | میانگین 158–165 سانتی‌متر |
| فرم بدن | اندام ساعت‌شنی یا صاف | اندام گلابی‌شکل یا مثلثی |
| ترجیح پوشش | لباس‌های فیت و کوتاه | لباس‌های آزاد، بلند و پوشیده |
این تفاوت‌ها نشان می‌دهند که استفاده از سایزهای استاندارد بدون اصلاح، منجر به نارضایتی مشتری و افزایش مرجوعی می‌شود.
نحوه ساخت سایزهای سفارشی برای برندهای داخلی
مراحل:
- جمع‌آوری داده‌های آماری از بازار هدف
- استفاده از اندازه‌گیری‌های میدانی، نظرسنجی مشتریان، یا داده‌های فروش
- تمرکز بر گروه‌های سنی، جنسیتی و منطقه‌ای خاص
- ساخت جدول سایز سفارشی در Gemini
- وارد کردن سایزهای عددی یا حروفی (مثلاً 36، 38، 40 یا S، M، L)
- تعریف اندازه‌های دقیق برای هر سایز:
- دور سینه، دور کمر، دور باسن، قد، بلندی آستین، فاصله سرشانه تا کمر
- ذخیره جدول با نام برند یا گروه هدف
- مثال: “SizeTable_Women_Iran” یا “SizeTable_Teenagers_Tehran”
- استفاده از این جدول در پروژه‌های الگوسازی
- اتصال جدول به Rule Table و اعمال گرِید متناسب با اندام ایرانی
مثال: سایزبندی برای اندام‌های ایرانی با تمرکز بر دور باسن و قد
فرض کنیم برند شما مانتوهایی برای خانم‌های 25 تا 40 ساله طراحی می‌کند. داده‌های میدانی نشان می‌دهند که در این گروه:
- دور باسن معمولاً 4 تا 6 سانتی‌متر بزرگ‌تر از دور سینه است
- قد متوسط بین 158 تا 162 سانتی‌متر است
- ترجیح پوشش: مانتوهای آزاد با بلندی زیر زانو
جدول سایز پیشنهادی:
| سایز | دور سینه | دور کمر | دور باسن | قد | بلندی مانتو |
| 36 | 88 | 72 | 94 | 158 | 95 |
| 38 | 92 | 76 | 98 | 160 | 97 |
| 40 | 96 | 80 | 102 | 162 | 99 |
| 42 | 100 | 84 | 106 | 164 | 101 |
این جدول می‌تواند مستقیماً در Gemini وارد شود و با Rule Table هماهنگ گردد تا الگوهای دقیق و متناسب با اندام ایرانی تولید شوند.
جمع بندی و نکات پایانی
فرآیند سایزبندی حرفه‌ای با نرم افزار جمینی، فرآیندی دقیق، سریع و قابل‌سفارشی‌سازی است که به طراحان و تولیدکنندگان امکان می‌دهد الگوهایی متناسب با نیاز بازار هدف تولید کنند. از ساخت جدول سایز و تعریف قوانین گرِید گرفته تا اعمال تغییرات روی الگو و بررسی صحت فرم در سایزهای مختلف، هر مرحله نیازمند دقت فنی و شناخت بازار مصرف است.
برای برندهای ایرانی، سفارشی‌سازی سایزها بر اساس ویژگی‌های اندام بومی—مانند تمرکز بر دور باسن و قد—نه‌تنها باعث افزایش رضایت مشتری می‌شود، بلکه مزیت رقابتی مهمی در بازار داخلی ایجاد می‌کند.
با بهره‌گیری از قابلیت‌های Gemini CAD و پیاده‌سازی اصول سایزبندی حرفه‌ای، می‌توان الگوسازی را از یک فرآیند سنتی به یک سیستم هوشمند و قابل‌اتکا تبدیل کرد.
در دوره‌ی الگوسازی با نرم افزار جمینی در آموزشگاه بکسا (آکادمی مظفر)، هنرجویان با بهره‌گیری از متدهای عملی و پروژه‌محور به‌طور کامل با ابزارها و قابلیت‌های نرم‌افزار جمینی آشنا می‌شوند و مهارت طراحی الگوهای دقیق، بهینه‌سازی مصرف پارچه و آماده‌سازی فایل‌های تولید را در سطح حرفه‌ای فرا می‌گیرند.
