دنیای مد و فشن در دهه‌ های مختلف میلادی

بررسی دنیای مد و فشن در دهه‌ های مختلف میلادی موضوعی جالب و قابل توجه است، زیرا در طول قرن بیستم، مد از حالت محدود و محافظه‌کارانه به شکلی آزاد و بدون مرز و متنوع تکامل پیدا کرد، و این روند به طرز عجیبی پیش رفت.

از دهه ۱۹۱۰ تا دهه ۱۹۹۰، مدهای قرن بیستم هر کدام به‌طور قابل‌توجهی متفاوت بودند، اما یک نقطه مشترک داشتند: سیاست. بیایید نگاهی بیندازیم به اینکه چگونه هر دهه از قرن بیستم، لباس‌ها و پوشش و استایل افراد را تغییر داد.

دهه 1900 تا 1909

با مرگ ملکه ویکتوریا که مدت زیادی حکومت کرده بود در سال ۱۹۰۱، دوره ادواردی آغاز شد و مد تا حد زیادی شبیه دهه قبلی باقی ماند تا زمانی که سبک ایده‌آل «دختر گیبسون» ظاهر شد. کرست S Bend دوره ادواردی به‌شدت محبوب بود و حالتی در لباس ایجاد می‌کرد که بالاتنه را به جلو و باسن را به عقب هدایت می‌کرد و بر روی کمر باریک‌تر و حالت شبیه به سینه پرنده تأکید می‌کرد. حفظ پوشیدگی همچنان اهمیت زیادی داشت و لباس‌ها بازوها را می‌پوشاندند، و مد پوشاندن گردن نیز رایج شد.

لباس‌های شب همان حالت را دنبال می‌کردند، اما اغلب پیچیده‌تر و بازتر بودند و یقه‌های باز و بازوهای نمایان داشتند. در طول تاریخ، معمولاً لباس‌های شب آزادانه‌تر از لباس‌های روزانه بودند. البته این لباس‌های روزانه و شبانه پرزرق ‌و برق تنها توسط افراد ثروتمند پوشیده می‌شد و طبقه کارگر سبک‌های کمی متفاوت داشت. درحالی‌که حفظ پوشیدگی همچنان اهمیت داشت، زنان طبقه کارگر شروع به پوشیدن کت‌ و دامن‌هایی کردند که امکان تعویض بلوزها و دامن‌ها را می‌داد و طبیعتاً بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر بود. این کت ‌و دامن‌ها همچنین محدودیت فیزیکی کمتری داشتند و به زنان اجازه می‌دادند تا در طول روز به کار خود بپردازند.

با گذشت دهه، سبک مد تغییر کرد و کرست سخت S شکل به تدریج از محبوبیت افتاد و این امر شکل طبیعی‌تری به لباس‌ها می‌داد و لباس‌های جدیدتر و راحت‌تری وارد دنیای مد و فشن شد.

دهه 1910 تا 1919

مد در دهه ۱۹۱۰ با وقوع یک تغییر اساسی، یعنی جنگ جهانی اول، دستخوش تحول شد. در ابتدای این دهه، استفاده از کرست‌ها همچنان رایج بود و سبک کلی لباس‌ها راحت‌تر از دهه قبل بود. یقه‌ها در لباس‌های روزانه پایین‌تر بودند و کمرها حتی بالاتر رفتند. اما با آغاز جنگ در سال ۱۹۱۴، همه این‌ها به‌طرز چشمگیری شروع به تغییر کردند.

سبک‌های ساده‌تر و کاربردی محبوب شدند و تونیک‌های ساده که روی دامن پوشیده می‌شدند، مد روز شدند. با شروع کار زنان به‌جای مردانی که در جنگ بودند، استفاده از کرست‌ها کمتر و کمتر شد تا جایی که تقریباً ناپدید شدند و جای خود را به گن‌ها دادند. زنان همچنین شروع به پوشیدن یونیفرم‌هایی کردند که شامل لباس کار یکسره و شلوار می‌شد، چیزهایی که در دهه‌های قبلی به‌طور انحصاری مختص مردان بودند. پس از پایان جنگ در سال ۱۹۱۸، سبک‌ها همچنان ساده باقی ماندند و شکل لوله‌ای بیشتر توسعه یافت و در نهایت به لباس‌های فِلاپر دهه بعد تبدیل شد.

دهه 1920 تا 1929

با تلاش جهان برای بازیابی از آسیب‌های جنگ جهانی اول، در ابتدای دهه ۱۹۲۰، مد همچنان ساده باقی ماند و استفاده از پارچه‌های اقتصادی‌تر به‌عنوان استاندارد ادامه داشت. لباس فِلَپِر با کمر پایین و قد دامن رو به افزایش به‌تدریج رایج شد و محبوبیت آن با کمک کوکو شانل افزایش یافت.

لباس‌های شب دوباره محبوب شدند و درحالی‌که اغلب از همان شکل لباس‌های روزانه فِلَپِر پیروی می‌کردند، معمولاً تزئینات پرزرق‌ و برق‌تری از جمله کارهای مهره‌دوزی و گلدوزی داشتند. برخلاف دهه‌های قبلی که مدها معمولاً یک روند واحد داشتند، دهه ۱۹۲۰ شاهد چندین روند به‌صورت همزمان بود. در کنار سبک آندروژنِ فِلَپِر، سبک “رُب دو استایل” که توسط ژان لانوان، طراح لباس معروف فرانسوی طراحی شده بود، وجود داشت. این سبک دارای دامن‌های بلندتر و پرتر بود که اغلب با پنیه‌ها (پوشش‌های حمایتی زیر دامن) پوشیده می‌شد و به سبک رمانتیک و زنانه تمایل داشت.

با نزدیک شدن به پایان دهه، قد دامن‌ها به‌آهستگی دوباره شروع به پایین آمدن کرد، اما نه تا آن حد که در دهه اول قرن بیستم دیده می‌شد.

دهه 1930 تا 1939

با آغاز دهه ۱۹۳۰، دنیای مد و فشن در دهه‌ های مختلف میلادی حالت پسرانه لباس‌‌ها در دهه ۱۹۲۰ به سبکی نرم‌تر و زنانه‌تر تبدیل شد که به‌آرامی انحنای بدن بانوان را دربرمی‌گرفت. با ظهور هالیوود، زنان شروع به الهام گرفتن از ستارگان هالیوودی کردند و افرادی مانند گرتا گاربو و مارلنه دیتریش به نمادهای مد تبدیل شدند! برش مورب، که پارچه را در زاویه ۴۵ درجه برش می‌داد، به محبوبیت رسید و به شکلی زیبا و شیک به لباس‌ها قالب می‌داد.

لباس‌های شب از جنس ابریشم با برش مورب و پشت‌های باز نیز بسیار محبوب بودند و در بسیاری از ستارگان هالیوود دیده می‌شدند. لباس‌های روزانه دارای کمرهای به‌وضوح مشخص بودند و تا نیمه ساق پا می‌رسیدند. کت‌وشلوارهای شیک نیز محبوب بودند و خطوط تمیزی داشتند. مرز بین لباس‌های زنانه و مردانه واقعاً شروع به محو شدن کرده بود. تا پایان دهه، جهان وارد جنگ جهانی دیگری شده بود و سبک‌های کمر باریک و شانه‌های پهن و پدگذاری‌شده دهه ۱۹۴۰ در حال غالب شدن بودند.

دهه 1940 تا 1949

با وقوع جنگ جهانی دوم و درگیری جهانی، مد در حاشیه قرار گرفت و با افزایش کار زنان در حمایت از کشورهایشان، بیشتر اوقات لباس‌های نظامی پوشیده می‌شد. پارچه جیره‌بندی شده بود، بنابراین لباس‌ها از ساده‌ترین پارچه‌ها با الگوهای بسیار ساده ساخته می‌شدند. پاریس که همواره در مرکز مد قرار داشت، با اشغال فرانسه توسط آلمان این وضعیت تغییر کرد و هر کشور در زمینه مد به مسیرهای متفاوتی رفت.

لباس‌های کاربردی به یک هنجار و روتین در جامعه تبدیل شدند و افراد می‌توانستند با کوپن‌های جیره‌بندی‌شده آنها را خریداری کنند. در بریتانیا، طراحان مد محبوبی مانند نورمن هارتنل برای طراحی این لباس‌های کاربردی به کار گرفته شدند که این امر به محبوبیت و تبدیل شدن آنها به اقلام شیک و مد روز کمک کرد. درحالی‌که جیره‌بندی لباس در بریتانیا شدید بود، در ایالات متحده این محدودیت کمتر بود و مدها متنوع‌تر بودند. تا پایان جنگ، فرانسه قصد داشت خود را به‌عنوان پایتخت مد بازتعریف کند و با کمک کریستین دیور، موفق به انجام این کار شد.

در فوریه سال ۱۹۴۷، کریستین دیور سبک “نیو لوک” را به نمایش گذاشت، اما این استقبال چندان مثبتی نداشت. این سبک پر زرق ‌و برق و اغراق‌آمیز به نظر می‌رسید، چیزی که جهان پس از جنگ هنوز آماده پذیرش آن نبود. مردم همچنان مجبور بودند از هر تکه پارچه‌ای که می‌توانستند به دلیل جیره‌بندی استفاده کنند و دامن‌های بزرگ سبک “نیو لوک” این موضوع را به کلی نادیده می‌گرفت. با این حال، علی‌رغم تمام انتقاداتی که وجود داشت، سبک “نیو لوک” به‌تدریج در اواخر دهه ۱۹۴۰ محبوبیت بیشتری پیدا کرد و به الگویی برای مد دهه ۱۹۵۰ تبدیل شد.

دهه 1950 تا 1959

نیمه اول دهه 50 میلادی شاهد سلطه ظرافت و زیبایی بر ایده‌آل‌های مد بود، به‌طوری‌که سبک “نیو لوک” دیور به‌شدت محبوب بود. لباس‌های روزانه همچنان حالت رسمی داشتند و کلاه‌ها و دستکش‌ها همچنان به‌عنوان بخشی از پوشش در فضای بیرون از خانه استفاده می‌شدند. الگوهای جالب و عجیب ‌و غریب نیز رایج بودند و نشان‌دهنده حسی بودند که در دهه ۱۹۴۰ به دلیل جنگ از دست رفته بود. درحالی‌که “نیو لوک” با دامن‌های بزرگ و کمرهای باریک محبوب بود، یک روند دیگر نیز برای پوشیدن دامن‌های باریک و مدادی وجود داشت. این دامن‌ها اغلب با ست‌های کت‌وشلوار هماهنگ پوشیده می‌شدند.

دهه ۱۹۵۰ شاهد ظهور لباس دکلته نیز بود. لباسی که بین پوشش روزانه و لباس‌های شب قرار می‌گرفت؛ رسمی اما نه بیش از حد پر زرق ‌و برق. با پیشروی این دهه، لباس‌هایی با سبک‌های آزادانه‌تر، بیشتر مد شدند و برش‌های لباس‌ها ساده‌تر و صاف‌ترشد.

دهه 1960 تا 1969

دهه ۱۹۶۰ شاهد تحول گسترده‌ای در مد بود و لباس‌ها نسبت به دهه‌های گذشته بسیار متنوع‌تر شدند و سبک‌ها و روندهای مختلفی مد می‌شدند. برای بسیاری، ظرافت همچنان اهمیت داشت و جکی کندی این سبک را دنبال می‌کرد. سبک‌های پرشور لندن لباس‌های جسورانه‌تر، جوان‌پسندتر و جالب‌تری را معرفی کردند. و تا اواخر دهه ۶۰، تأثیرات شرقی باعث رواج جنون هیپی شد که تا دهه ۱۹۷۰ ادامه یافت.

سبک شیک و ظریف جکی کندی شامل ست‌های کت و دامن همسان بود که با کلاه‌های “پیلباکس” و جواهرات هماهنگ تزئین می‌شد. ظاهر او زنانه و لوکس بود و بسیاری به دنبال تقلید از این سبک بودند.

بااین‌حال، این علاقه زیاد دوام نیاورد و سبک‌های جدید مد معروف به “Swinging London” شروع به تسخیر جهان کردند. طراحانی مانند مری کوانت سبک‌هایی پر از رنگ و سبک‌های جدید و جسورانه خلق کردند. دامن‌های کوتاه  A-line، مینی‌درِس‌ها و بوت‌های ضخیم تبدیل به ظاهر معمول آن زمان شدند. ظهور گروه بیتلز نیز به گسترش این سبک‌های جدید و جوان‌پسند کمک کرد.

نسل جوان دهه ۱۹۶۰ نسبت به نسل‌های قبل درآمد بیشتری داشتند، بنابراین مد نیز به همان اندازه یک‌بارمصرف‌تر شد، چیزی که در نهایت به مد سریع امروزی تبدیل شد. در اواخر این دهه، سبک زیبایی‌شناسی هیپی ظاهر شد و لباس‌های ماکسی، کفتان‌ها و دامن‌های چین‌دار محبوب شدند. طراحان هنگام انتخاب پارچه‌ها و الگوهای خود از لباس‌های شرقی نیز الهام گرفتند.

دهه 1970 تا 1979

با آغاز دهه ۱۹۷۰، لباس‌های مد روز و آماده به‌طور گسترده‌ای در دسترس قرار گرفت و فروشگاه‌های بوتیک بسیار محبوب شدند. با پیشرفت فناوری، استفاده از پارچه‌های مصنوعی بیش از هر زمان دیگری رواج یافت. سبک هیپی اواخر دهه ۱۹۶۰ در نیمه اول دهه ۱۹۷۰ ادامه یافت. این سبک‌ها اقلام دست‌دوز را ترجیح می‌دادند و از قلاب‌بافی، بافندگی و رنگ‌آمیزی در لباس‌ها استفاده می‌شد.

طراحان دهه ۷۰ نیز برای الهام از مد، به گذشته نگاه کردند و ایده‌هایی از دوره‌های پایانی ویکتوریایی و اوایل ادواردین گرفتند. یقه‌های بلند و بلوزهای چین‌دار بار دیگر، برای اولین بار در ۶۰ سال گذشته، رایج شدند.

در این دهه لباس‌های دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ نیز به‌طور مرتب به‌عنوان منبع الهام مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اگرچه برای برخی از افرادی که شاهد جنگ جهانی دوم بودند، این سبک‌ها ناخوشایند بودند. با ظهور تب دیسکو، لباس‌های شب دهه ۷۰ با پولک‌ها، تزئینات زیاد و البته شلوارک‌های کوتاه شناخته می‌شدند.

با ادامه جنبش آزادی جنسی زنان در دهه ۷۰، لباس‌ها کمتر به جنسیت خاص محدود شدند و سلبریتی‌هایی مانند بیانکا جاگر شروع به پوشیدن لباس‌های مردانه کردند. لباس‌های گره‌ای نیز مد شدند. ویژگی این لباس‌ها در سریع پوشیدن و درآوردن باعث شد که برخی آن‌ها را بیش از حد جسورانه بدانند.

دهه 1980 تا 1989

در بررسی دنیای مد و فشن در دهه ۱۹۸۰، به سبک‌های جدید، اغراق‌آمیز و گاهی اوقات عجیب می‌رسیم. زنان بیش از هر زمان دیگری کار می‌کردند و این موضوع باعث شد کت ‌و شلوارهای رسمی (Power Suit) را به عرصه مد آورد. پدهای شانه بزرگ که از دهه ۴۰ دیگر مرسوم نبود، دوباره مد شد و مرز بین لباس‌های زنانه و مردانه بیش از پیش، از بین رفت. شاید برای اولین بار پذیرفته شده بود که زنان جاه‌طلب باشند و در تجارت رشد کنند و این تغییرات در پوشش آن‌ها منعکس شد.

لباس‌های شب دهه ۱۹۸۰ پرزرق ‌و برق بودند و برنامه‌هایی مانند “Dynasty” روند لباس‌های پر زرق و برق و درخشان را تقویت کردند.

دهه ۱۹۸۰ در تضاد آشکار با دهه‌های قبل، شاهد آرایش‌های رنگارنگ و موهای پر حجم و فر بود. جوانان سبک بسیار متمایز خود را داشتند و لباس‌های تناسب‌اندام و ورزشی بسیار رایج بودند. بسیاری حتی زمانی که ورزش نمی‌کردند، لباس‌های ورزشی می‌پوشیدند.

دهه 1990 تا 1999

دهه ۱۹۹۰ شاهد ظهور سوپرمدل‌ها بود، با ستارگانی مانند کیت ماس و سیندی کرافورد که چهره‌ی تقریباً تمامی کمپین‌های برندها بودند. اندام موردنظر در این دوران بلند و لاغر بود و این ایده در تمامی نمایش‌های مد دیده می‌شد. مد طراحی شد تا با این شکل بدن هماهنگ شود و بسیاری از طراحان از لباس‌های ابریشمی با برش مورب دهه ۳۰ الهام گرفتند.

همچنین، دهه ۱۹۹۰ شاهد ظهور هیپ‌هاپ بود. با ورود فرهنگ زیرزمینی آفریقایی-آمریکایی به رسانه‌های اصلی، مد این فرهنگ نیز همراه با آن آمد. برندهایی مانند “Fubu” از هنرمندانی مانند توپاک شکور استفاده کردند تا سبک لباس‌های بزرگ و گشاد خود را به مرکز توجه بیاورند.

در دهه 90 با کمک فروشگاه‌هایی مانند “Hot Topic” فرهنگ گاتیک به‌طور گسترده‌ای گسترش یافت. استفاده از لباس‌های مشکی، جوراب‌های پاره، چرم و لاتکس بسیار محبوب بود. با پذیرش بیشتر گرایش‌ها و انفجار جنبش حقوق همجنس‌گرایان، مد تنوع بیشتری پیدا کرد. دیگر یک سبک یا روند خاصی وجود نداشت که یک دهه را تعریف کند. صدها خرده فرهنگ بر مد تأثیر گذاشتند و راه را برای هزاران سبک مختلف مد که امروزه در زندگی روزمره جای گرفته‌اند، هموار کردند.

قرن بیستم واقعاً شاهد بزرگ‌ترین تغییرات در دنیای مد و فشن بود. از کرست‌ها و زیردامن‌ها گرفته تا دامن‌های کوتاه چرمی، این قرن پر از تغییر و تنوع بود. هیچ دهه‌ای شبیه دیگری نبود و هر کدام تأثیرات خود را داشتند. شاید هیچ قرنی دیگر چنین تغییراتی را در مد تجربه نکند.

بررسی دنیای مد و فشن در دهه های مختلف میلادی به دلیل تنوع زیاد در مد و فشن بسیار جالب و مورد توجه است و در مجله خیاطی آموزشگاه بکسا (آکادمی مظفر) می‌توانید با انواع مطالب در این حوزه آشنا شوید.